Startowe stanowisko dowodzenia na samochodzie STAR 266, popularnie nazywane „Krasula” powróciła na ekspozycję stałą po 4 miesiącach renowacji.
Pojazd przeszedł kompleksowy remont, przeprowadzony przez Wojskowe Zakłady Inżynieryjne SA w Dęblinie, wchodzące w skład Polskiej Grupy Zbrojeniowej, w ramach programu muzealnego POD DOBRYMI SKRZYDŁAMI.
Zakres prac obejmował wykonanie nowej powłoki lakierniczej, oszklenia, wykończenie wnętrza (okładzina ścian, podłoga, elementy wykończeniowe). Przywrócona została pełna sprawność mechaniczna: silnik i skrzynia biegów przeszły gruntowny remont. Wymieniono i przywrócono sprawności układu hamulcowego. Pracownicy WZInż wykonali remont i uruchomili wszystkie trzy mosty wraz z wałami napędowymi (przywrócono napęd na wszystkie koła), naprawiono wyciągarkę, elektryczną tablicę rozdzielczą. Wykonano zabezpieczenie instalacji elektrycznej poprzez obłożenie kabli nowymi płaszczami izolacji zewnętrznej. Naprawiono również ogumienie pojazdu.
W proces renowacji włączyli się mecenasi. Hurtownia Artykułów Przemysłowych LAK z Bielska – Białej przekazała na rzecz Muzeum 2 akumulatory 12/170 Ah. Zostały one zamontowane na pojeździe, dzięki czemu możliwe jest prowadzenie technicznego rozruchu pojazdu i utrzymanie go w należytym stanie mechanicznym.
Startowe Stanowisko Dowodzenia inaczej Stanowisko Kierowania Lotami (KL) , to miejsce, w którym grupa czterech żołnierzy przy pomocy sprzętu łączności, radiolokacyjnego i świetlnego zarządzała lotami; startami i lądowaniami samolotów i śmigłowców oraz ruchem lotniczym nad danym obszarem. Na czele tej grupy był zawsze Kierownik Lotów, który posiadał stosowną wiedzę i doświadczenie, ponadto w „Krasuli” swoje stanowiska mieli: Oficer z Batalionu Ubezpieczenia Lotów (Dywizjon Dowodzenia Lotami), Meteorolog i Planszecista. Wozy tego typu były użytkowane na lotniskach wojskowych stałych oraz polowych, a także podczas ćwiczeń na tzw. Drogowych Odcinkach Lotniskowych (DOL). Samochody zabudowane w taki sposób były ewenementem w państwach Układu Warszawskiego. Nigdzie oprócz Polski nie stosowano tego typu mobilnych stanowisk kierowania lotami. Od lat 50-tych XX w. stanowiska te tworzono na pojazdach ciężarowych (np. GAZ-51, STAR 266), co usprawniało mobilność i czas pracy załogi. Wcześniej stanowisko KL składało się ze stołu postawionego na polu wzlotów i umieszczonej na nim radiostacji pozwalającej na utrzymanie łączności z załogami samolotów.
Nazwa „krasula” pochodzi od czarno-białej szachownicy, w którą malowano pojazd, przez co z powietrza jednoznacznie kojarzył się z holsztyńsko-fryzyjską rasą krowy potocznie zwaną „Krasula”.
Renowacja pojazdu była jednym z etapów modernizacji wystawy stałej pn. „Historia polskiego lotnictwa wojskowego”. Główny projekt modernizacyjny obejmuje renowację wybranych elementów dioramy prezentującej punkt odtwarzania gotowości bojowej samolotu. Diorama składa się ze sprzętu lotniskowego, w którego centrum znajduje się samolot Lim-6 bis. z towarzyszeniem cysterny, lotniskowego urządzenia zasilającego APA-4G oraz dystrybutora tlenu AKZS-75M na samochodzie ZIŁ-131. Dopełnieniem tej części ekspozycji jest Startowe Stanowisko Dowodzenia, czyli popularna „Krasula”, zabudowane na samochodzie ciężarowym STAR 266. Prezentowany pojazd SSD – 2M nr rej. UHO 7968 (nr inwentarzowy MSP/T/33), został przekazany do muzealnej kolekcji w 2012 roku z Jednostki Wojskowej nr 4395 w Leźnicy Wielkiej – 25 Brygady Kawalerii Powietrznej im. Księcia Józefa Poniatowskiego.
Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie pragnie podziękować Prezesowi Zarządu Wojskowych Zakładów Inżynieryjnych S.A. w Dęblinie oraz pracownikom zaangażowanym w remont pojazdu.
Podziękowania przekazujemy Państwu Ewie i Henrykowi Adamskim z firmy LAK z Bielska-Białej.
