Lubelskie Stare Miasto to jeden z najcenniejszych polskich zespołów zabytków. Trybunał Koronny i XIV-wieczna Brama Krakowska prowadząca ze Starego Miasta do centrum to powszechnie uznawane symbole miasta.
Tak ładnie położoną starówką może pochwalić się niewiele miast w Polsce. Turystów w Lublinie autentycznością zachwyca średniowieczny układ urbanistyczny i bogactwo zdobień wielowiekowych kamienic. Wędrowanie ulicami i alejkami pozwala poznać bogatą przeszłość Lublina. W obrębie murów Starego Miasta, które emanują historią, znajduje się wiele zabytków architektury z różnych epok, w tym pozostałości murów miejskich (Brama Krakowska i Grodzka oraz Wieża Gotycka), bogato zdobione renesansowe kamienice, stary ratusz (tzw. Trybunał Koronny), Archikatedra, Wieża Trynitarska, Zespół Kościelno-Klasztorny Dominikanów i Stary Teatr. W obrębie murów miejskich znajduje się również Stary Rynek Parafialny, a przed Bramą Krakowską – Plac Łokietka. Poza murami miejskimi znajduje się Zamek Lubelski z Kaplicą Świętej Trójcy i Donżonem.
Na powierzchni blisko 1 kilometra kwadratowego znajduje się aż 110 zabytków. Stare Miasto ma ponad 70% oryginalnej zabudowy. Najstarsze zabytki pochodzą z XIII wieku. Wyjątkowość Starego Miasta związana jest z tym, że budynki zostały zachowane w historycznym kształcie.
fot: wikipedia.org
Centralnie położony Rynek Starego Miasta w Lublinie ma nieregularny kształt. Jego położenie uwarunkowane było zabudową sprzed lokacji miasta oraz ukształtowaniem wzgórza. Został on oficjalnie zarysowany ponad 700 lat temu, po nadaniu Lublinie praw miejskich (15 sierpnia 1317).
Rynek Starego Miasta w Lublinie ma dobrze zachowaną konstrukcję architektoniczną. Wokół placu stoją okazałe kamienice mieszczańskie, które tworzą cztery pierzeje. Budynki należały do bogatych obywateli nie tylko polskiego pochodzenia. W mieście na przestrzeni wieków mieszkała znaczna liczba Niemców, Żydów, Rusinów, Ormian, Greków, Węgrów, Francuzów i Szkotów.
W XV i XVI wieku Lublin zajmował znaczące miejsce na europejskich szlakach handlowych. Plac był miejscem czterech corocznych jarmarków, które przyciągały kupców z daleka – m.in. z Turcji, Persji, Włoch, Francji i Węgier. Ten okres w historii Lublina uważany jest za jego złoty wiek.
W 1575 r. wielki pożar Lublina strawił znaczną liczbę drewnianych budynków na rynku, a na ich miejscu wzniesiono nowe, reprezentacyjne murowane domy mieszczańskie. Wiele z nich zachowało swój pierwotny wygląd zewnętrzny i wystrój wnętrz.
W XVI i XVII wieku w Staromiejskim Ratuszu, położonym pośrodku Rynku, rezydowali liczni burmistrzowie, wśród których byli Włosi, Francuzi czy Niemcy. Od 1578 roku aż do rozbiorów w ratuszu znajdowała się siedziba Trybunału Koronnego.
W architekturze gotyckiej, renesansowej, barokowej i klasycystycznej zabudowy Rynku i jego najbliższej okolicy można dostrzec wiele wpływów kulturalnych i artystycznych, które dotarły do Lublina z całej Europy. Klasycystyczny wygląd Trybunału nadał Dominik Merlini, wybitny architekt włoskiego pochodzenia.
Podczas bombardowań w 1939 i 1944 r. część zabudowań wokół rynku została uszkodzona. W latach pięćdziesiątych XX wieku zostały odbudowane i odnowione. To wtedy powstały charakterystyczne dekoracje na elewacjach wielu budynków.
Dziś urokliwy Rynek otoczony jest restauracjami i kawiarniami, na które uczęszczają mieszkańcy i turyści. Latem organizowane są tu liczne imprezy kulturalne.
